🇮🇸 Verktaka á Íslandi (heildarleiðarvísir 2025)
Að hefja feril sem verktaki á Íslandi getur verið bæði spennandi og aðeins yfirþyrmandi. Þessi leiðarvísir útskýrir skráningu, skatta, lífeyri, VSK og skil — á einföldu máli. Þú lærir líka hvernig FreelancePay sér um erfiðisvinnuna svo þú getir einbeitt þér að vinnunni þinni.
Hvert fer hver króna af reikningnum þínum?
Ef þú reikningar 400.000 ISK, skiptist upphæðin svona í íslenska kerfinu.
1) Framlag vinnuveitanda
Sem sjálfstætt starfandi ertu þinn eigin vinnuveitandi og þarft að standa straum af eftirfarandi skyldum þegar greiðslur eru reiknaðar:
| Framlag | Hlutfall | Upphæð (ISK) | Tilgangur |
|---|---|---|---|
| Lífeyrissjóður (vinnuveitandi) | 11,5% | 38.760 | Skyldusparnaður |
| Tryggingagjald | 6,35% | 23.863 | Almannatryggingar |
| Endurhæfingarsjóður | 0,1% | 337 | Öryggi starfsmanna |
Samtals kostnaður vinnuveitanda: 62.960 ISK (≈ 18,7 % af launum)
2–5) Frá brúttó til útborgaðs
- Brúttógreiðsla (áður en frádrættir dragast): 337.040 ISK
- Skattar og frádrættir starfsmanns: tekjuskattur 31,49% = 101.889 ISK; lífeyrir 4% = 13.482 ISK; persónuafsláttur −68.691 ISK → skattur eftir afslátt 33.198 ISK. Samtals frádrættir ≈ 46.680 ISK.
- Útborgað: 290.361 ISK
| Stig | ISK |
|---|---|
| Reikningur | 400.000 |
| – Framlag vinnuveitanda | 62.960 |
| = Brúttógreiðsla | 337.040 |
| – Tekjuskattur + lífeyrir (4 %) | 46.860 |
| = Útborgað | 290.361 |
💡 Ekkert „hverfur“ — hver króna fer annaðhvort í skatta, lífeyri eða lögbundna sjóði. FreelancePay gerir þetta sjálfvirkt þannig að þú ert 100 % í samræmi og sérð alltaf nákvæmlega hvert féð fer.
TL;DR
Að vera verktaki á Íslandi þýðir að þú ert þinn eigin vinnuveitandi. Þú sérð um alla skráningu, skatta, lífeyri og VSK — sem getur auðveldlega tekið 8–12 klst. á mánuði og kostað yfir 40.000 ISK í bókhald. Þessi leiðarvísir fer í gegnum hvert skref og sýnir hvernig FreelancePay sjálfvirknivæðir allt ferlið fyrir föst 13.900 ISK/mán.
Skráning sem verktaki
Hvenær á að skrá sig:
Að minnsta kosti 8 dögum áður en þú byrjar að vinna eða gefur út þína fyrstu reikninga.
Hvernig á að skrá sig:
- Fylltu út RSK 5.02 rafrænt → RSK 5.02 Skráningareyðublað. Veldu „einstaklingsrekstur / sjálfstætt starfandi“.
- Bíddu eftir staðfestingu frá Skattinum (skriflegri eða í tölvupósti). Þetta tekur venjulega 1–14 virka daga.
- Þú færð kennitala og staðgreiðslu veflykil — notað til að skrá þig inn á skatturinn.is.
- Skráðu þig inn á staðgreiðslureikning þinn, þar sem þú sérð um VSK og tekjuskatt. Skýrslugjöf lágmarkslífeyris fer fram á öðrum vefjum/kerfum.
- Ef þú hættir tímabundið eða til lengri tíma: sendu lokunartilkynningu (RSK 5.04) til að forðast áætlaðar kröfur → RSK 5.04 Form.
Algengur tímarammi: ≈ 2–14 dagar frá innsendingu þar til fullur aðgangur fæst.
Vinnuálag: 1–2 klst. (allt rafrænt, engin mæting).
Skattar á Íslandi — yfirlit
Verktakar á Íslandi bera sjálfir ábyrgð á útreikningi og greiðslu tekjuskatts og tryggingagjalds. Það er engin sjálfvirk launavinnsla — þú gegnir bæði hlutverki vinnuveitanda og starfsmanns.
Svona gengur þetta fyrir sig
- Mánaðarleg skýrsla á skatturinn.is.
- Skilafrestur: 15. dagur hvers mánaðar (fyrir tekjur fyrri mánaðar).
- Innskráning með staðgreiðslu veflykli eða rafrænum skilríkjum.
- Reikna og greiða bæði tekjuskatt og tryggingagjald samtímis; kerfið reiknar kröfuna út frá skráðum upplýsingum.
- Þú færð kröfu í netbanka (eða greiðir með handvirkri millifærslu).
- Ársframtal í lok árs: allar tekjur og frádrættir (þ.m.t. kostnaður) leidd til lykta; mismunur leiðréttur.
Skattþrep 2025
31,49 %
að ISK 472.005 / mán.
Skattþrep 2025
37,99 %
ISK 472.006 – 1.325.127
Skattþrep 2025
46,29 %
yfir ISK 1.325.127
- Uppsetning: 3–5 klst. / Mánaðarleg skil: 2–3 klst. / Ársuppgjör: ≈15 klst.
- Bókhaldskostnaður: 16.000–19.000 ISK/klst. + 24 % VSK → um 30.000–45.000 ISK + VSK/mán.
Sektir
- Vantar mánaðarskýrslu: áætlaðar tekjur + álag + vextir
- Seinkun á greiðslu: 1 % á dag (allt að 10 dögum) + dráttarvextir
Greiðslur í lífeyrissjóð
- Veldu lífeyrissjóð (t.d. Lífeyrissjóður Verslunarmanna, Gildi, Festa o.fl.).
- Þú getur skipt um sjóð en almennt er ekki hægt að flytja safnaðan rétt á milli sjóða afturvirkt.
- Sjóðir bjóða mismunandi þjónustu- og stuðningssjóði — samanburður borgar sig.
- Greiddu og skráðu framlag mánaðarlega á vinnuveitendagátt sjóðsins.
- Þú ert bæði vinnuveitandi (11,5 %) og starfsmaður (4 %) → samtals 15,5 %.
- Greiðslur fara beint inn á reikning hjá valnum sjóði (leiðbeiningar í gátt sjóðsins).
- Viðbótarsparnaður (viðbótarlífeyrir): þú getur bætt við 4–6 % (2 % + 2–4 %) af skattskyldum brúttótekjum til að auka framtíðarlífeyri.
- Sem sjálfstætt starfandi færðu engan mótframlag vinnuveitanda — þú greiðir það sjálfur.
- Frestir: síðasti virki dagur hvers mánaðar. Seinkun → vextir; sjóðir fylgjast með vanskilum.
- Yfirlit lífeyrismála • Vinnuálag: ≈ 1 klst./mán. (0 klst. með FreelancePay).
Tryggingagjald — félagsgjöld vinnuveitenda
- Hlutfall: 6,35 % af brúttótekjum.
- Innheimt samhliða mánaðarlegum tekjuskatti í gegnum skatturinn.is.
- Greitt og skráð á sama tíma og tekjuskattur (fyrir 15. hvern mánuð).
- Kerfið reiknar sjálft rétta upphæð út frá skráningu þinni.
- Dæmi: Reikningur 400.000 ISK → brúttó 337.040 ISK → tryggingagjald 23.863 ISK (6,35 %).
- Tryggingagjald – Skatturinn
VSK — virðisaukaskattur
- Skráning: Þröskuldur: velta síðustu 12 mánaða > 2.000.000 ISK.
- Eyðublað: RSK 5.02 á skatturinn.is → RSK 5.02 Skráningareyðublað.
- Afgreiðsla: allt að 21 virkur dagur; þú færð VSK-númer tengt kennitölu.
- Mikilvægt: ef þú ferð yfir þröskuldinn máttu ekki gefa út frekari reikninga án VSK fyrr en númer liggur fyrir.
- Eftir skráningu: bætist VSK við alla reikninga; skila þarf á tveggja mánaða fresti; má draga frá innskatt af rekstrarkostnaði.
- VSK-þrep: 24 % almennt / 11 % lækkað / 0 % undanþegin tilvik.
- Skil: Tímabil: Jan–Feb, Mar–Apr o.s.frv.; frestur 5. dagur næsta mánaðar.
- Greiðsla: krafa í netbanka eða millifærsla.
- Sektir: Seint skil 5.000 ISK; seint greitt 1 %/dag (hámark 10 dagar) + dráttarvextir; vantaða skráningu má afturvirkt leiðrétta.
- VSK – Skatturinn
- Vinnuálag: Uppsetning 3–4 klst. • skil 2–5 klst. á tímabili. FreelancePay sér um skráningu, útreikning og skil sjálfvirkt.
Rekstrarkostnaður — hvað má draga frá?
Þú mátt draga frá kostnað sem er skýrt og beinlínis tengdur atvinnustarfsemi. Allt þarf að sannreyna með gögnum (kvittanir o.s.frv.).
Dæmi um frádráttarbæran kostnað
- Hugbúnaðaráskriftir og stafræn verkfæri
- Vinnubúnaður og rekstrarvörur
- Vinnutengd ferðalög og gisting
- Almenningssamgöngur í þágu reksturs
- Húsnæði/aðstaða, net og sími
Tryggðu alltaf að kostnaður tengist beint tekjuöflun. Persónulegur eða blandaður kostnaður er ekki frádráttarbær. Skattyfirvöld taka endanlega afstöðu til frádráttar.
Ökutæki (einkabíll í rekstri)
- Ekki má draga eldsneyti eða viðhald mánaðarlega.
- Í staðinn fæst frádráttur í ársuppgjöri miðað við raunhlutfall vinnuaksturs af heildarakstri (með einkaakstri). Þá má draga hlutfall af öllum bílkostnaði og mögulega sama hlutfall af árlegu sliti skv. viðmiðum skattyfirvalda.
- Skrá í RSK 4.03 með framtali → RSK 0403 (PDF).
- Þú verður að geta sannað vinnunotkun (akstursdagbók o.s.frv.) og geyma kvittanir.
- Þetta er eina viðurkennda leiðin til að draga frá bílkostnaði þegar þú notar einkabíl í rekstri.
⚠️ Varúð: „Skapandi“ uppsetningar
Áætlanir um bílkostnað eða mánaðarlegar frádráttartilraunir í bókhaldi eru ekki viðurkenndar hjá Skattinum og geta leitt til eftirálagningar, sekta og vaxta.
💡 Ef útgjöld eru ekki augljóslega rekstrartengd eða skortir kvittanir, ekki draga þau frá. FreelancePay styður rekstrarkostnað í lok árs.
Þegar hlutir fara úrskeiðis
Sleppa mánaðarskýrslu/greiðslu
Áætluð krafa + 1 %/dag (allt að 10) + dráttarvextir
Skila VSK of seint
5.000 ISK fast álag + oft of há áætlun
Greiða VSK of seint
1 %/dag + dráttarvextir
Gleyma lokun
Áætlaðar kröfur áfram
Vanta lífeyrisskil
Vextir; endurtekin vanskil geta haft áhrif á réttindi
Hunsa kostnað
Greiðir skatt af heildartekjum í stað hagnaðar
Dæmi — kostnaður við að missa eitt skil
Brúttó 500.000 ISK → áætlaður tekjuskattur 31,49 % + tryggingagjald 6,35 % = 189.200 ISK
- 1 %/dag × 10 dagar = 18.920 ISK
- Dráttarvextir ~2.400 ISK
= ≈ 210.500 ISK — fyrir mánuð sem þú gætir jafnvel ekki unnið.
💡 Mikilvægt: Viðskiptavinir þínir skila ársuppgjörsgögnum um greiðslur til Skattsins; ósamræmi er leiðrétt með álagi og vöxtum.
Bókhald eða gera sjálfur?
Gera sjálf/ur
Mán.kostnaður
0 ISK
Tími/mán.
8–12 klst.
Áhættustig
Há
Ráða bókara
Mán.kostnaður
≈ 64.000–128.000 ISK
Tími/mán.
4–8 klst.
Áhættustig
Miðlungs
FreelancePay
Mán.kostnaður
13.900 ISK eða minna
Tími/mán.
0 klst.
Áhættustig
Lág ✅
Af hverju velja FreelancePay?
FreelancePay sér um allt sem íslenska kerfið gerir flókið — frá reikningum til skatta, lífeyris og VSK — svo þú getir sinnt vinnunni.
Innifalið
- ✅ Innbyggð reikningagerð
- ✅ Sjálfvirkir útreikningar og greiðslur til Skattsins (engin handavinna)
- ✅ Lífeyrir og tryggingagjald: skráð og greitt sjálfvirkt
- ✅ VSK-skráning og skil á tveggja mánaða fresti, alltaf á réttum tíma
- ✅ Samantekt fyrir ársframtal
- ✅ Hröð persónuleg þjónusta á virkum dögum
Ávinningur
Hraðsvör
Sp.: Hvaða gjöld greiðir verktaki á Íslandi?
Sv.: Tekjuskatt (31,49–46,29 %), 15,5 % lífeyrir, 6,35 % tryggingargjald og VSK 24 %/11 % ef velta > 2.000.000 ISK/12 mán.
Sp.: Hvernig einfaldast þetta?
Sv.: Með FreelancePay sem sér sjálfvirkt um skatt, lífeyri, tryggingargjald og VSK fyrir 13.900 ISK/mán.